“Küba Covid-19 için ilacı bulmuş!”
‘Küba’nın elinde Covid-19 ilacı varmış”… mı acaba? (Bu yazıyı “Küba aşıyı bulmuş” diyenler de okuyabilir).
Sanırım konunun çıkış noktası şu: Çin salgına müdahale ederken kullandığı ve olumlu etki ettiğine inandığı 30 küsür ilaçtan biri Küba yapımı.
İlaç Küba’ya ait insan interferonu alfa-2B temelli.
Interferonlar bağışıklık sistemi hücrelerinin farklı patojenlere karşı hücreler tarafıdan doğal olarak ürettiği bir grup protein. 1957 yılında London National Institute for Medical Research’te Isaacs ve Lindenmann tanımlamış. Intereferonların temel görevi bir tarafta virüslerin üremesini önlemek diğer tarafta kötü hücreleri yok etmeye programlı bağışıklık hücrelerinin aktivasyonunu sağlamak. Kübalı bilim adamları interferonun doğuştan ya da sonradan edinilen bağışıklık sistemini ayarladığını söylüyor.
1981'de Castro Küba’da tibbi araştırma enstitülerini açar. O sırada Amerikalı doktor Lee Clark, Teksas’da interferon ile kanser tedavisi üzerine çalışmalarından bahseder. Böylece Kübalı doktorlar Teksas ve daha sonra da Amerikalılar’a interferonu üreten Helsinki’de eğitim alır. Döner dönmez kendi küçük laboratuarlarında ilk kendi interferonlarını 1981'de üretirler. Bu ilk IFN bağışlanan kanlardaki akyuvarlardan üretilir. Yeteri kadar testi olmasa da 1981 Küba Deng Humması salgınında başarıyla kullanılır. Ama yüksek miktarda üretimi mümkün değildir. Bu sebeple araştırmalar genişletilir ve 1986'da alfa-2B üretilir. O zamandan bu zamana alfa-2B’nin hepatit B-C, HPV, uçuk gibi pek çok virütik hastalıkta etkin olduğu görülür. Hatta cilt, mesane, böbrek, yumurtalık kanserleri konularında kullanımı hakkında makaleler yazılır.
Sanırım ‘Küba kansere ilaç buldu’ söylemlerinin de ardında bu var.
Ama intereferon alfa’nın antiviral etkisi, antiviral savunmanın ilk hattı olarak hem virüslere karşı bağışıklığın tetiklenmesinde hem de virüslerin çoğalmasının baskılanmasında etkin olduğu kanıtlanmış.(Genel olarak virüsler için.)
Gelelim asıl konuya: Yukarıdaki genel etkisine ve tedavisi olmadığı bilinen hastalıklarda kullanımına rağmen IFN’nin Coronavirüs’e karşı etkisi ile ilgili eldeki bilgi çok az. Yani Küba’lılar Covid-19 için bir ilaç üretmiş falan değil!
Bilinen, vücut enfeksiyona karşı interferon üretirken, örneğin SARS (o da bir Coronavirüs) bunu azaltıyor. Bu sebeple enfeksiyon daha hızlı yayılıyor, bağışıklığın etkinliğini düşürüyor. Bunun yanı sıra IFN bazı virüslerin RNA’sını yok eden viral RNA enzimi üretimini destekliyor.
SARS-CoV-2 yani konuştuğumuz Coronavirus de RNA bazlı. O yüzden IFN kullanarak savaşmak mantıklı görünüyor. Ayrıca IFN’nin erken kullanımda antikorların nötralize edilmesini tetiklediği de görülmüş. Ama yine IFN’nin ‘o ilaç olduğuna dair’ yeterli kanıt yok.
Tek bilinen Küba’ya air IFN alfa-2B’nin diğer ilaçlarla birlikte Çin’de salgın sırasında denendiği.
İlacın adını vermeyeceğim.
Ama bu şekilde denenden 10'larca farklı ilaç olduğunu da bilin (yenileri de eklenecektir):
Bu arada ilginç bir bilgi, Küba’ya ait bu IFN Küba ve Çin’e ait bir ortak şirket tarafından Çin’de üretiliyor. Bilim adamları özellikle IFN’in ileri safhada kullanımı konusunda uyarıyor, zira IFN ters etki yapabiliyor. Görünen erken safhalarda ilaç önleyici olarak fayda sağlamış.
Interferon üreten tek ülke Küba değil. Ama Küba’nınkinin virüslere karşı geçmişi var. Hem başka moleküllerle kombinlenmemiş hem de sprey olarak solunum yolundan verilebiliyor. Yine de mevcut virüsün tum mekanizmaları çözülmüş değil ve Küba interferonu Covid-19'un tedavisi değil.
Sadece şu ana kadarki çalışmalar erken aşama hastalıklarda tedavi ve sonrası için önleme olabileceğini gösteriyor. Çin’de bilinen bir ilaç olduğundan, daha önce SARS vs.’de adı geçtiğinden insanlar salgın çıktıktan bir kaç hafta sonra ilacı kullanmaya başlıyorlar. Hepsi bu!
Niye bunları yazdım? Sadece “Küba’da ilaç var ve bize gelmiyor, hepimiz ölüceeezzz” söylemlerinden sıkıldım ve araştırma yaptım. Aslında tam da ben yazmadım. Teknik bilgim yok, yazamam da. Şu makale detaylı anlatmış:
Bu arada Küba’da bugün itibariyle 11 hasta ve 1 ölü olduğunu, ülkenin vatandaşlarından kendi maskelerini yapmalarını istediğini de belirtmek isterim:
Kübalılar ilacı bulmuş mu, öğrendim.
Rahatladım.
Hiç bir bilgim olmayan bir konuda yepyeni şeyler öğrendim.
Körü körüne milletin yazdığına inanmayıp, bir adım öteye gittim.
Çok da keyif aldım.
Tavsiye ederim.
